starten in de horeca

De wettelijke voorwaarde van bewijs van beroepskennis is weggevallen onder andere ook voor restaurateurs die zich vestigen in het Vlaams Gewest. Sinds 1 januari 2018 is het voor een restauranthouder niet meer verplicht een diploma van beroepskennis voor te leggen om een horeca-zaak op te richten.

Sinds 1 september 2018 is ook de verplichting van bewijs van kennis bedrijfsbeheer weggevallen in het Vlaams Gewest voor het opstarten van een onderneming.

Sinds 1 april 2017 is er een nieuw logiesdecreet van toepassing dat van toepassing is op toeristische logies. Een toeristisch logies is elke ruimte, in eender welke vorm, die tegen betaling aan één of meerdere toeristen voor één of meerdere nachten logies verschaft en aan de toeristische markt wordt aangeboden. Hierbij denken we dus aan hotels, campings, gastenkamers, B&B’s maar ook bijvoorbeeld aan het verhuur van kamers via Airbnb.

7 Basisvoorwaarden

Voortaan zal een logies niet meer moeten beschikken over een specifieke vergunning, maar zal enkel nog moeten voldaan worden aan 7 basisvoorwaarden, nl.:

1. Voldoen aan specifieke brandveiligheidsnormen. De uitbater moet hiervoor een brandveiligheidsattest hebben;
2. De ruimtes bevinden zich in voldoende staat van properheid en onderhoud;
3. Het logies moet voor minstens één nacht aangeboden worden (dus niet per uur);
4. Bezit van verzekering burgerlijke aansprakelijkheid en een brandverzekering voor de logies en de uitbating;
5. Als uitbater mag je geen strafblad hebben;
6. Beschikken over een geldig eigendomsbewijs of een rechtsgeldige overeenkomst waardoor men het logies mag aanbieden (bv huurovereenkomst);
7. Toeristische informatie ter beschikking stellen van de gasten.

Deze 7 voorwaarden gelden voor alle types van logies.

Een vergunning is dus niet meer verplicht, maar Toerisme Vlaanderen moet wel op de hoogte gebracht worden van elk toeristisch logies dat aan de toeristische markt wordt aangeboden en dit binnen de 14 dagen.
Logies kunnen opteren om erkend te worden door de Vlaamse overheid, die gaat na of voldaan is aan de basisvoorwaarden. Daarenboven kan men ook opteren voor het verkrijgen van een comfortclassificatie van Toerisme Vlaanderen. Als erkend logies wordt u vermeld op het register van erkende etablissementen.

Specifieke openings- en uitbatingsvoorwaarden

Daarnaast zijn er nog specifieke openings- en uitbatingsvoorwaarden, deze zijn verschillend per type van logies. Deze openings- en uitbatingsvoorwaarden hebben betrekking op uitrusting, inrichting en specifieke veiligheidsaspecten.

Ten eerste verdeelt het logiesdecreet het logiesaanbod in twee categorieën: kamergebonden en terreingebonden logies. Elk met een beperkt aantal algemene exploitatienormen. Als jouw logies voldoet aan de voorwaarden van één van de twee categorieën, dan mag je het uitbaten als ‘logies’. Als uitbater kies je zelf welke categorie, in functie van de kenmerken van je logies.

Minimumvoorwaarden voor kamergerelateerde logies:

• Elke verhuureenheid (een kamer, een vakantiewoning, een bed in een slaapzaal …) is vrij van gebreken en al je voorzieningen werken zoals het hoort. Bovendien bied je je kamergebonden logies op een waarheidsgetrouwe manier aan op de toeristische markt.
• Slaapkamers, minimum:
  • bed met matras en hoofdkussen per slaapplaats
  • voldoende elektrische verlichting en verluchting
  • verduistering (bijv. overgordijnen)
  • plaats om kleding op te bergen
  • vrij stopcontact per verhuureenheid of slaapruimte
• Badkamer en toilet, minimum:
  • Badkamer en toilet in een afsluitbare ruimtes.
  • Bad of douche met warm water
  • wastafel met minstens koud water
  • wastafelspiegel met vrij stopcontact
  • toilet
  • vuilbakje

Specifieke voorwaarden voor Hotels: 
Om jouw zaak hotel te mogen noemen, moet nog aan bepaalde bijkomende voorwaarden voldaan worden. De naam van hotel geeft dan ook kwaliteits – en comfortgaranties aan de klant. Wanneer voldaan is aan de minimum openings-en uitbatingsvoorwaarden voldaan is, krijgt het hotel een comfortclassificatie van 1 ster. Het hotel kan daarboven extra comfort aanbieden aan de klant en zo meer sterren verkrijgen in de comfortclassificatie.

De belangrijkste minimumvereisten:

• Bereikbaarheid
  • Jij en je medewerkers zijn bereikbaar, zowel online en aan de telefoon als in het hotel
  • Je hotel heeft een website met correcte informatie en realistische foto’s
  • Je beschikt over een herkenbare receptieruimte of balie met voldoende privacy
  • Je receptieservice is permanent telefonisch bereikbaar voor iedereen
  • Je bent als uitbater permanent aanspreekbaar voor je gasten
  • Je gasten herkennen de hotelmedewerkers, bijvoorbeeld aan hun kleding of badge
• Hotelkamerso
  • Je gasten krijgen doorlopend toegang tot hun hotelkamer.
  • aparte, afsluitbare ingang van de kamer
  • bed per aangeboden slaapplaats
  • natuurlijke én elektrische verlichting
  • verduistering (bijv. overgordijnen)
  • verwarming
  • televisie met afstandsbediening
  • wekker of wekdienst
  • kleerkast, tafel, stoel en prullenmand
• Badkamer en toilet
  • Minstens 85 % van je hotelkamers beschikt over een badkamer en toilet in de kamer.
  • bad of douche met koud en warm water
  • wastafel met spiegel en koud en warm water
  • zeep, een vrij stopcontact en een badhanddoek per gast
  • raam, rooster of luchtverversingssysteem
  • toilet met toiletpapier en raam, rooster of luchtverversingssysteem en minstens een visuele afscheiding van de slaapruimte
  • De badkamer en het toilet mogen zich in dezelfde ruimte bevinden.
  • Indien hotelkamers zonder bad en toilet in de kamer, Dan laat je dit aan je gast weten vóór hij een verblijfsovereenkomst tekent. En je zorgt voor minstens één gemeenschappelijke badgelegenheid en wc per tien hotelkamers zonder eigen bad en toilet. Voor die gedeelde ruimtes gelden dezelfde kwaliteitsstandaarden als voor private badkamers.
• Dienstverlening
  • Dagelijkse schoonmaakbeurt voor alle hotelkamers en sanitaire ruimtes
  • dagelijks ontbijt in een gemeenschappelijke eetruimte
  • informatie over het toeristische aanbod in de streek én over de hoteldiensten (bijv. de tijdstippen van het ontbijt)
  • plaats of kluisje waar gasten waardevolle spullen veilig kunnen achterlaten
  • telefoon in het hotel

Voor bijkomende informatie betreffende de voorwaarden voor hotels verwijzen we u graag door naar de website van Toerisme Vlaanderen: https://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/assets/logiesdecreet/exploitatie/20170317_BVR_LD_exploitatie_Bijl2_Hotel.pdf

Volgens de wet wordt onder het begrip restaurateur of traiteur-banketaannemer begrepen: hij/zij die gewoonlijk en zelfstandig warme of koude maaltijden bereidt die bestemd zijn om ter plaatse in de inrichting te worden gebruikt of op bestelling buiten de inrichting door hem te worden opgediend. De term bereiding omvat elke handeling waarbij een gerecht wordt: klaargemaakt, samengesteld, geschikt, opgewarmd en/of ontdooid.

Uitzonderingen:

1. volgende lichte maaltijden voor zover ze alleen met brood worden opgediend:

• soepen,
• croques en toasten van allerlei aard,
• bereide eieren,
• kroketten, uitgezonderd aardappelkroketten,
• satés,
• vol-au-vents,
• bloedworsten en witte worsten,
• belegde broodjes, hamburgers, hotdogs, pita’s en croissants,
• koude vleesschotels,
• deegwaren, pizza’s, quiches of andere hartige taarten,
• koude salades,
• nagerechten, inzonderheid pannenkoeken, ijs, wafels, gebak, koeken, yoghurts en milkshakes.

2. slagers-spekslagers, visverkopers, poeliers, wat betreft eigen bereidingen op basis van vlees, vis, wild en gevogelte,

3. consumptiesalons van bakkers, banketbakkers, flensjesverkopers en ijsverkopers,

4. frituren onderworpen aan de reglementering van de ambulante handel,

5. de frituren voor wat betreft de bereiding in frituurvet of -olie van: frieten van aardappelen en gerechten die volledig klaar voor dergelijke bereiding worden ingekocht.

Wordt niet beschouwd als bereiding:

• het opdienen van specerijen,
• het opdienen van sauzen,
• het snijden of toevoegen van:
  • uien of conserven van uien,
  • augurken,
  • conserven van mosselen,
  • komkommers,
  • koude gekookte worsten.

De reglementering is niet van toepassing op volgende gerechten als ze uitsluitend worden opgediend in een wegwerpverpakking van papier, karton of kunststof:

• goulash,
• stoofvlees,
• gehaktballetjes in tomatensaus.

6. hotelhouders wat betreft het ontbijt,

7. rusthuizen,

8. uitbaters van automaten,

9. kleinhandelaars in algemene voedingswaren wat de verkoop van bereide gerechten betreft,

10. logiesverstrekkende familiebedrijven en de eigenaars van gastenkamers die uitsluitend maaltijden verschaffen aan hun logerende gasten.

In de zin van dit besluit moet worden verstaan onder:

• logiesverstrekkend bedrijf met een familiaal karakter: een inrichting waar de ondernemer:alleen werkt, met zijn echtgenoot werkt, met zijn bloed- of aanverwanten in 1ste of 2de graad werkt, met een loontrekkende werkt, of met een meewerkende vennoot werkt.(Het familiale karakter blijft intact indien één of twee bijkomende personen in dienst genomen worden gedurende hooguit twee maanden per jaar).
• gastenkamer: één of meer gemeubileerde kamers die behoren tot de eigenlijke woning van de eigenaar en die voor een toeristisch doel worden verhuurd.

Specifieke vereisten
Sinds 1 januari 2018 is een restaurateur niet meer verplicht in het bezit te zijn van een bewijs van beroepsbekwaamheid in het Vlaams Gewest.

Ook een restaurant moet een attest hebben van brandveiligheid, deze kan je bekomen door een aanvraag te richten via een aangetekend schrijven aan de burgemeester van de gemeente of stad waar jouw restaurant gelegen is.

Hierna volgt een overzicht van de belangrijkste bijkomende voorwaarden voor horecazaken. 

1° Verzekering

Als ondernemer is het soms verplicht of soms aangeraden bepaalde verzekeringen af te sluiten.

Een horecazaak moet aangesloten zijn voor de verplichte verzekering van de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de uitbater bij brand en ontploffing. Deze beschermt de uitbater voor zijn aansprakelijkheid als exploitant van een horecazaak. 

Vanzelfsprekend heeft u er ook alle baat bij om de niet-verplichte verzekeringen naar aanleiding van uw opstart te onderschrijven of te laten aanpassen:

• Brandverzekering (huurdersaansprakelijkheid, gebouw, inhoud, diefstal,..)
• De aanpassing van uw autoverzekering aan het werkelijke gebruik (beroepsgebruik, al dan niet beperkt)
• Machinebreuk- en/of elektronicaverzekering
• Gewaarborgd inkomen en/of ongevallenverzekering
• Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen, pensioensparen, langetermijnsparen
• Riziv-contract
• …  (uw verzekeringsmakelaar weet raad)

2° Prijsaanduiding

Elke onderneming die logies, maaltijden, gerechten of dranken aanbiedt, moet schriftelijk op een leesbare, goed zichtbare en ondubbelzinnige wijze de prijs van de verstrekte diensten op een van buiten de verkoopruimte goed zichtbare plaats aanduiden. Dit wil zeggen dat de klant de prijs moet kunnen waarnemen voor het binnentreden van de zaak. 
Voor logies wordt er een uitzondering gemaakt, zolang de prijs binnen in de verkoopruimte op een leesbare, goed zichtbare en ondubbelzinnige wijze wordt aangeduid op een plaats die vrij toegankelijk is voor de consument.

3° Auteurs-en nevenrechten

Indien in de horecazaak muziek gespeeld wordt, zal de horecazaak hiervan melding moeten maken aan SABAM en eventueel HONEBEL.

Voor beide organisaties kan je je zaak aangeven aan de hand van een link: 

SABAM: http://www.sabam.be/nl/sabam/aangifteHONEBEL: http://www.bvergoed.be/frame-nl.htm

4° Respecteren van het rookverbod

Sinds 1 juli 2011 is roken verboden binnenin alle horecazaken. Om dit verbod te respecteren moeten volgende zaken gebeuren:

• alle elementen die kunnen aanzetten tot roken, zoals asbakken, moeten verwijderd worden;
• het rookverbod moet duidelijk aangeduid zijn;
• een rookkamer is wel nog toegelaten: een afzonderlijke ruimte, afgesloten door een plafond en wanden en voorzien van een rookafzuig- en luchtverversingssysteem, waar gerookt mag worden en waar enkel drankjes mogen genuttigd worden. Er mag in de rookkamer niets aan de klanten geserveerd worden, maar klanten mogen wel zelf hun drankjes meenemen naar de rookkamer. De rookkamer mag niet groter zijn dan 1/4de van de totale oppervlakte van je zaak
• Indien de horecazaak een terras heeft, mag er gerookt worden indien er minimum 1 wand of het plafond open is. 

5° Vergunning voor alcohol en sterke drank 

Indien u in de horecazaak alcohol en sterke drank wil serveren of gebruiken bij het bereiden van maaltijden, moet u een vergunning verkrijgen van de gemeente of stad van je vestiging. U moet eerst een vergunning hebben verkregen alvorens u alcohol mag serveren of gebruiken. 

De gemeente zal bij het verlenen van een vergunning nagaan of uw horecazaak voldoet aan de hygiënevereisten en of u als uitbater geen strafrechtelijk verleden heeft. 

6° Gebruik maken van geregistreerd kassasysteem

Vanaf 2016 moeten alle exploitanten van een inrichting waar maaltijden worden verbruikt een geregistreerd kassasysteem aanschaffen, of hun reeds aanwezige kassasysteem laten aanpassen, wanneer hun jaaromzet, exclusief btw, met betrekking tot de restaurant- en cateringdiensten, met uitsluiting van de diensten die bestaan uit het verschaffen van dranken, meer bedraagt dan 25.000 euro.

7° Voldoen aan voedselveiligheid

• Aangifte bij Federaal Voedselagentschap
  Een horeca-uitbater moet zijn zaak aangeven aan het Federaal agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FaVV). Afhankelijk van de zaak krijgt je een toelating of een registratie (enkel aanbieden van ontbijt, verkoop van dranken en/of voorverpakte levensmiddelen met minimum houdbaarheidsdatum van 3 maanden). Aangifte kan via de website van het FaVV: www.favv-fin.be
• Autocontrolesysteem waarbij de horeca-uitbater zelf een systeem maakt om de voedselveiligheid zelf te controleren. (zie Horeca Vlaanderen)
• Opleiding van het personeel inzake voedselveiligheid
  Verantwoordelijke van het autocontrolesysteem heeft officiële HACCP-opleiding gevolgd. 

8° Omgevingsvergunning

Sinds 1 januari 2018 zijn de stedenbouwkundige vergunning, de verkavelingsvergunning en de milieuvergunning vervangen door 1 vergunning, nl. de omgevingsvergunning. Deze omgevingsvergunning bundelt bovenstaande vergunningen en wordt (online) aangevraagd bij  het Omgevingsloket. Het omgevingsloket behandelt de aanvraag aan de hand van 1 openbaar onderzoek en 1 adviesronde. 

De omgevingsvergunning: 

• Is van onbepaalde duur, dit in tegenstelling tot de vroegere milieuvergunning. Zo kunnen bedrijfsactiviteiten verder uitgeoefend worden zonder verhindering door een vervaldatum van de vergunning. Toch blijft inspraak van de burger en de bescherming van Mens en Milieu gewaarborgd.
• De aanvraag van de omgevingsvergunning kan gedurende de procedure gewijzigd worden
• Is niet steeds verplicht. De voorwaarden voor een al dan niet verplichte omgevingsvergunning hangen af van de gemeente of stad waar men de activiteit wenst uit te oefenen. Voor volgende activiteiten is het in het Vlaams Gewest verplicht een omgevingsvergunning aan te vragen:
  • Bouwen van een nieuwe woning of nieuw gebouw
  • Verkavelen van een grond
  • De exploitatie van hinderlijke bedrijfsactiviteiten van klasse 1 en 2. (*)
• Sommige activiteiten moeten enkel gemeld worden of zijn vrijgesteld van een omgevingsvergunning. 
• Niet verplicht voor kleine werken, de mogelijkheid bestaat dat er  wel een meldingsplicht geldt bij de gemeente of stad.  

(*) Bedrijfsactiviteiten worden in verband met de omgevingsvergunning ingedeeld in 3 klassen. Klasse 1 en 2 zijn respectievelijk de meest hinderlijke activiteiten en minder hinderlijke activiteiten. Voor deze 2 klassen moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd, op enkele uitzonderingen na. Een omgevingsvergunning voor een bedrijf van klasse 1 wordt aangevraagd bij de deputatie van de provincie waar uw exploitatie zal plaatsvinden, de beslissing hierover valt binnen de 4,5 maanden. Een omgevingsvergunning voor een bedrijf van klasse 2 wordt aangevraagd bij het College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente waar uw exploitatie zal plaatsvinden. De beslissing hierover valt binnen de 3,5 maanden. Behoort uw onderneming tot klasse 3, nl. de minst hinderlijke activiteiten dan moet er enkel melding worden gemaakt van de start van uw onderneming.  

De volledige lijst van bedrijfsactiviteiten behorende tot verschillende klassen is te raadplegen via volgende websites: 

– indelingslijst: https://navigator.emis.vito.be/mijn-navigator?woId=701773

– VLAREM-wegwijzer: https://www.milieuinfo.be/wegwijzer/swf/wegwijzer-flow;jsessionid=B83FF776989E4AFF1991BA58B0C03AAB?execution=e1s1

Een milieuverplichting is niet verplicht voor elke horecazaak. Over het algemeen zijn het enkel de grotere zaken zoals een hotel die verplicht zijn tot een milieuvergunning. De milieuverplichting hangt af van sommige toestellen of installaties in de zaak.

De BTW-tarieven verschillen van horecazaak alsook van de diensten die worden aangeboden. We geven hier een overzicht van de belangrijkste tarieven. 

Logiesverstrekking

BTW-tarief van 6%:

• Verblijf + ontbijt.
• Diensten verstrekt door het hotel aan de klant die gelijktijdig worden gefactureerd met de kamer
  • televisie of radio op de kamer;
    Maar tarief van 21% indien betaaltelevisie apart wordt gefactureerd
  • parking;
  • reinigen en strijken van kledij van de gasten;
  • telefoon en telex;
  • verhuur van een brandkast

BTW-tarief van 12%: ontbijt aan persoon die niet verbleven is in het logies en tarief van 21+ voor de daarbij geserveerde dranken. 

Verschaffen van spijzen en dranken om ter plaatse te verbruiken

BTW-tarief van 12%: Voor het verschaffen van spijzen en dranken om ter plaatse te verbruiken geldt een BtW- tarief van 12 % 

BTW-Tarief van 21% voor het verschaffen van dranken waarvoor een BTW-tarief van 21% geldt of voor leveringen van producten zonder bereiding zoals chips, chocolade, verpakte wafels, kauwgom

Enige prijs voor een restaurant- of cateringdienst onderworpen aan verschillende btw-tarieven

Indien één globale prijs wordt gevraagd voor een restaurant- of cateringdienst waarbij zowel spijzen als dranken worden verschaft, dient die prijs te worden gesplitst. Of wanneer de restaurateur of cateraar die splitsing niet wenst te doen, het geheel worden belast tegen het normale btw-tarief van 21 pct.

– Menu met mogelijkheid tot aangepaste wijnen:
Het gedeelte van de globale prijs dat moet worden toegerekend aan de verschafte dranken moet in principe overeenstemmen met de normale waarde ervan, zijnde de prijs die de klant normaal zou moeten betalen bij afzonderlijke afname van de dranken. indien op de kaart een afzonderlijke prijs (inclusief btw) wordt vermeld voor aangepaste wijnen (facultatief bij een bepaalde menu), dient de in die meerprijs begrepen btw te worden geheven tegen het tarief van 21 pct. Hierbij moet de prijs van de menu zonder wijnen desalniettemin verder worden uitgesplitst wanneer in die menu nog andere dranken (b.v. aperitief of koffie) begrepen zijn.

– Menu “all-in” met drie of meer gangen:
Een coëfficiënt van 35 % voor standaard menutypes “all-in” met drie of meer gangen (d.w.z. menu’s waarin begrepen een aperitief, aangepaste tafelwijnen, tafelwater en koffie). Betreffend prorata geldt dus niet voor andere all-in formules waarin bijvoorbeeld sterke dranken en champagne of alle dranken na middernacht begrepen zijn. Men kan afwijken van de coëfficiënt indien je een andere prijzenpolitiek voert of de administratie kan dat prorata betwisten wanneer het in jouw concreet geval afwijkt van de werkelijkheid.

Traiteurdiensten

Voor traiteurdiensten gelden 3 BTW-percentages die als volgt toegepast moeten worden in twee mogelijke gevallen:

1) je staat niet in voor het opdienen:
– 21 % BTW voor luxeproducten (o.a. kaviaar, kreeft, oesters, langoesten);
– 6 % BTW voor gewone bereidingen;
2) je staat wel in voor het opdienen: 
– 12 % BTW voor de maaltijden
– 21% BTW voor de dranken.